مقالات آموزشی
۳۰ آذر ۱۴۰۱

اسکلت پیچ مهره ای یا جوشی کدام بهتر است

اگر شما جز کسانی باشید که قصد ساخت سازه فلزی دارید شاید برایتان این سوال مطرح شود نحوه اتصال اسکلت پیچ مهره باشد یا جوشی و چرا بیشتر تولید کنندگان بر اتصال پیچ و مهره تاکید دارند. عوامل بسیاری برای انتخاب نحوه اتصال وجود دارد که هر کدام معایب و مزایای متفاوتی دارند ، سعی داریم در این مقاله به طور خلاصه به آن بپردازیم.

برای ساخت سازه فلزی ابتدا تمام اجزا در کارخانه و یا محل نصب پروژه ساخته می شود و در انتها به کمک یکی از روش ها زیر به یکدیگر متصل می شوند.

انواع روش های اتصال سازه فلزی

پرچ : یکی از قدیمی ترین روش های اتصال است و به دلیل پروسه سخت ، پر درد سر، تخصصی و زمان بر در سال ۱۹۵۱ ابتدا در ایالات متحده و بعد از آن در کشورهای دیگر منسوخ و دو روش دیگر جایگزین آن شد.
ولی به دلیل وجود سازه هایی با این اتصال هنوز آئین نامه Aics  کنار گذاشته نشده و برای تحلیل و ارزشیابی از آن استفاده می شود.
پیچ و مهره : اصول کلی آن مشابه روش پرچ است. قطر سوراخ ها معمولا ۳ تا ۵ میلی متر بزرگتر از قطر پیچ در نظر گرفته می شود.
جوشی: اتصالات از طریق جوش انجام میگیرد. روش های مختلفی برای اتصال وجود دارد که روش قوس الکتریکی و الکترود روکش دار از جمله پر استفاده ترین روش جوشکاری به شمار می آید.

نکات اجرایی اسکلت پیچ و مهره

در ابتدا تنها از این اتصال برای سوله ، مجتمع های صنعتی نفت و گاز استفاده می شد ولی در سال های اخیر برای ساخت انواع ساختمان ها و سازه های فلزی دیگر به کار می رود.

مزایا اتصال پیچ و مهره ای

  • در مقایسه با روش جوشی کم هزینه تر است.
  • امکان باز نمودن سازه و استفاده مجدد وجود دارد.
  • نیاز به کارگر ماهر ندارد.
  • هنگام نصب سر و صدای زیادی ایجاد نمی شود.
  • نیاز به تعداد زیاد نیرو برای نصب ندارد.
  • سرعت اجرا بیشتر از اتصالات دیگر است.
  • اسکلت ساخته شده در این نوع با کیفیت تر است.
  • ایمنی بیشتری دارد.
  • هزینه ساخت پایین تری دارد.
  • اکثرا از این نوع اتصال در جهان استفاده می شود.
  • شرایط محیطی کار بهتری دارد.
  • دوام این نوع سازه بیشتر است.

معایب اتصال پیچ و مهره‌ای

تنها مشکل این روش نحوه سوراخ کاری می باشد در صورت رعایت نکردن و خطا در ایجاد آن می تواند مشکل بزرگی در هنگام نصب ایجاد کند. به همین دلیل پیشنهاد می کنیم تا مقاله چرا ساخت اسکلت فولادی در کارخانه بهتر است را مطالعه کنید.

انواع اتصالات مختلف در سازه های فلزی

اتصال تیر به ستون
اتصال پای ستون
اتصال دو تیر آهن به هم و تولید ستون یا تیر دوبل
اتصال بادبند ها به ستون و تیر
اتصالات مختلف با توجه به صلبیت به روش های مختلف به یکدیگر متصل می شوند و یک قطعه مجزا را تشکیل می دهند.

انواع روش های اتصال پیچ و مهره‌ای در اسکلت فلزی

اتصال ساده ( مفصلی) : این نوع اتصال تنها نیروهای قائم را تحمل می‌کند.
انواع اتصالات ساده به شرح زیر است:
اتصال نبشی جان
اتصال نبشی نشیمن ( تقویت نشده)
اتصال ساده با نشیمن سخت شده ( براکت)
اتصال نیم صلب  (نیم گیر دار)
اتصال صلب: به اتصالی گفته می شود که چرخش نسبی بین اعضا به علت سختی اتصال بر قرار می کند.
انواع اتصالات صلب عبارتند از:
اتصال مستقیم تیر به ستون
اتصال تیر به ستون بواسطه ورق انتهایی
اتصال گیردار تیر به ستون توسط ورق های زیر سری و روسری 

انواع پیچ ها در اتصالات

دو نوع پیچ در اتصالات مورد استفاده قرار می گیرد، معمولی و پر مقاومت, که هر کدام با توجه به مقاومت نهایی کششی و نوع مصالح مورد استفاده قرار می گیرد. هر دو نوع پیچ دارای ظاهر یکسان هستند.
پیچ معمولی: این پیچ از نوع فولاد نرمه و کربن ساخته شده و در استاندارد ASTM307 با علامت A مشخص شده است. قیمت این پیچ از نوع دیگر کمتر است و بیشتر در سازه های سبک مانند خرپاهای کوچک، سازه های موقتی و اعضای درجه دوم سازه مانند مهار بند و لاپه مورد استفاده قرار می گیرد.
پیچ پر مقاومت: تولید و عرضه این پیچ ها تحول بزرگی در صنعت اتصالات سازه فولادی به وجود آورد . این پیچ از فولاد با کربن متوسط ساخته شده و قبل از عرضه حدود 16 تا 25 ساعت گداخته می شوند.

انواع اتصالات پیچی

به صورت کلی اتصال پیچی دارای دو نوع است:
اتصال اتکایی و اتصال اصطکاکی
عملکرد اتصال اتکایی: در این حالت پیچ درون سوراخ صفحات قرار می گیرد و مهره بسته می شود زمانی که بار خارجی به پیچ وارد می شود قطعات اتصال افزایش پیدا می کند و نیروی فشاری به لبه های اتصال وارد می شود که نیروی برشی را ایجاد می کند.
عملکرد اتصال اصطکاکی: در این روش پیچ درون سوراخ صفحات قرار می گرد و علاوه بر مهره واشر نیز در هنگام بستن استفاده می شود. در طراحی همه اتصالات قالب های خمشی و قالب های دوگانه، اتصالات بادبندی ، وصله ستون ها باربر جانبی در قالب های ساده از این عملکرد استفاده می شود.
جمع بندی
در حال حاضر اتصال پیچ و مهره دارای کیفیت بالاتری هستن ولی باید این نکته را گوش زد کرد که در کنار اتصال پیچ ، اتصال جوشی هم میتواند بسیار کار ساز باشد. سان فولاد با توجه به طراحی انجام گرفته از اتصال پیچ مهره و ترکیب دو اتصال برای مقاومت بالا سازه استفاده می کند.