مقالات آموزشی
۱۱ خرداد ۱۴۰۲

با اجزای اصلی سوله آشنا شوید

آشنایی با اجزای تشکیل دهنده سوله برای آماده سازی و به کارگیری آن در ساخت این سازه بسیار دارای اهمیت است. هر یک از این اجزا نقش خاصی در شکل گیری این سازه دارند و در صورت نقض یا عدم وجود هر کدام از آن ها پایداری سازه به خطر خواهد افتاد.

اعضای تشکیل دهنده سوله

سوله ها از قاب های سطحی عرضی تشکیل شده اند، که با فواصل یکسان توسط المان هایی که به یکدیگر متصل می شوند.

تیر اصلی (Rafter) 

انتقال بار سقف به ستون ها را انجام می دهد و معمولا یک تیر ورق با مقطع متغییر می باشد، اتصال های تیر اصلی به یکدیگر و به ستون توسط پیچ و مهره انجام می شود و بار سقف توسط پرلین ها (اتصال پیچ و مهره های) به رفتر انتقال می یابد.

ستون ها (Column) 

ستون ها بار وارده از تیرها را به فونداسیون انتقال می دهند و به صورت تیر ورق با قطع متغییر و یا پله ای طراحی می شوند.

پرلین  (لاپه) 

پرلین یا لاپه تیرهای فرعی خمشی هستند که با فواصل یکنواخت عملکرد سقف را به صورت دیافراگم می نمایند ( به عنوان مهار جانبی در فواصل قاب های عرضی قرار می گیرند) و معمولا از پروفیل های (z) و یا ناودانی ساخته می شوند.

بادبندهای سقفی و جانبی ( Roof and side Braeing) 

بادبندهای سقفی جهت یکپارچه سازی سقف سوله و تحمل نیروی باد طراحی می شوند و بادبندهای جانبی یا دیواری برای مقابله با نیروی باد و زلزله ( هر کدام بیشتر شود ) استفاده می گردد

سرعت باد در مبحث ششم مقررات ملی ساختمان در شهرهای مختلف ایران ثبت گردیده و با افزایش سرعت باد نیروی باد افزایش و ابعاد سوله به تبع آن بزرگتر می شود به طور مثال برای طراحی و ساخت سوله در مشهد سرعت باد بیشتر از شهرهایی که وزش باد کم است در نظر گرفته شود.

میل مهار  (Sagrode) 

برای کنترل مولفه نیروی ثقلی در امتداد شیب استفاده و در فواصل یک سوم پرلین ها اجرا می گردند و از میلگرد دو سر رزوه ساخته می شوند که در هر طرف دارای دو مهره می باشد، جهت سگرادها معمولا به جهت شیب رفتر می باشد.

بادبندهای سقفی معمولا از میلگرد ساده که معمولا با اتصالات پیچ و مهره ای یا اتصالات قورباغه ای ساخته می شوند و بادبندهای جانبی معمولا با میلگرد و یا ناودانی و نبشی اجرا می گردند.

وال پست  (Wall post) 

انتقال نیروی باد به سازه اصلی سوله در دهانه ابتدا و انتها توسط وال پست انجام می شود و همچنین وظیفه تکیه گاه درهای سالن را بر عهده دارد، البته در صورت وجود نیم طبقه به عنوان ستون نیروی ثقلی هم به این عضو وارد می شود که در آن صورت به آن نیروی محوری و لنگر خمشی منتقل می گردد. معمولا وال پست ها با توجه به دهانه سوله و ابعاد درهای سوله ها و ارتفاع دیوار طراحی می شوند و برای آن ها فونداسیون در نظر گرفته شده و در بالا اتصال وال پست به رفتر سوله منتهی می شود که هم به صورت جوشی و هم پیچ و مهره ای انجام می شود.

در صورت ارتفاع زیاد وال پست ها و جهت اجرای در سالن و تقسیم بندی دیوارها بین وال پست ها و بین وال پست ستون و سوله توسط استرات مهاربندی می شود.

کلاف های عرضی یا استرات  (Steut)

کلاف های عرضی یا استرات ها اعضایی هستند که قاب های سوله را به هم متصل می نمایند و وظیفه آن ها کنترل بارهای فشاری ناشی از باد در طول دهانه است و معمولا از پروفیل های قوطی، ناودانی و لوله طراحی می شوند و بین ستون ها و رفترها اجرا می گردند فواصل و تعداد این اعضا بستگی به نیروی فشاری ذکر شده و نحوه قرار گیری بادبند ها دارد. اتصال این اعضا به سوله معمولا از نوع فلنج سوراخدار و یا اتصال پیچ مهره ای است.

البته اتصال فلنجی به دلیل راحتی اجرا و کمک به نصاب سوله جهت کنترل فاصله بین ستون ها و رفترها در هنگام نصب بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.

سینه بندها

جهت جلوگیری از کمانش جانبی پیچشی بال فشاری رفترها مخصوصا در صورتی که ارتفاع مقطع رفتر زیاد باشد از سینه بند استفاده می شود که معمولا از مقطع نبشی سوراخدار طراحی می شوند و توسط پیچ و مهره از بال پایین و رفترها ( در فواصل دو متری ) به پرلین ها متصل می گردند.

تیر آبچکان یا آبرو  (Gutter)

 تیر آبچکان یا آبرو یک تیر کنسولی است که در امتداد شیب رفتر جهت اجرای آبروی جمع آوری آب سقف سوله اجرا می گردد.

شیب تیر آبچکان باید دقیقا برابر شیب رفتر سوله باشد و تا اجرای سقف سوله دچار مشکل نگردد و آب سرازیر شده از سقف سوله به داخل آبرو هدایت شود.

تیر آبچکان معمولا از تیر آهن و یا تیر ورق غیر منشوری به طول یک تا دو رفتر ساخته می شود بر روی آن معمولا از دو عدد پرلین که یکی از آن ها جهت اجرای آبرو و بر عکس بقیه پرلین ها نصب می شود استفاده می گردد و به صورت جوشی و یا پیچ و مهره ای در بال پشت ستون ها متصل می گردد.

نتیجه گیری

در این مقاله به طور مختصر شما را با اجزای تشکیل دهنده سوله آشنا کردیم. البته بررسی دقیق هر یک از این بخش ها نیازمند زمان بیشتری است.  

تمامی حقوق نزد شرکت سان فولاد محفوظ میباشد - مهر 1403