قطعات فلزی چون به صورت نورد گرم تولید می شوند لایه ای از اسید بر روی سطح آن ایجاد می شود که چسبندگی دائمی ندارد و با گذشت زمان طبله و جدا می شود و به مرور زمان زنگ زدگی روی قطعات ایجاد شده و چسبندگی لازم را ندارد به همین دلیل بهتر است قطعات قبل از نصب رنگ آمیزی شوند تا در برابر عوامل خوردگی محافظت شوند.
مهم ترین عمل در انتخاب رنگ سازه، محل نصب و شرایط آب و هوایی حاکم بر آن است. با توجه به اقلیم تقریبا خشک و سرد بسیاری از شهرهای ایران، رنگ زینک فسفات الکیدی با ضخامت ۵۰ تا ۶۰ میکرون برای طیف وسیعی از سازه ها مناسب است. بطور مثال از این رنگ جهت رنگ آمیزی ساخت سوله در مشهد ایده آل و خیلی زیاد استفاده می شود.
سطح مورد نظر باید از هر گونه آلودگی عاری گردد این کار را می توان با استفاده از بادگیری با فشار زیاد، شستشو و استفاده از حلال ها انجام داد.
بیشتر سازندگان سازه های فولادی از فرچه ها و سنگ ساب بافته جهت تمیز کاری، سازه ها از آلودگی و اسپتر های جوشکاری و گل برشکاری استفاده می نمایند. البته مهم تر از تمیز کردن آلودگی، زدودن زنگ فلزات و برداشتن لایه رویی اکسید شده می باشد که بهترین روش جهت انجام این کار سندبلاست می باشد.
درجه حرارت مناسب جهت رنگ آمیزی به منظور جلوگیری از تشکیل قطرات آب باید بین ۱۰ تا ۴۰ درجه سانتیگراد باشد و حتی الامکان در محیط های سر پوشیده انجام گیرد.
وزش شدید باد در محیط های رو باز باعث هدر رفتن و یکنواخت نشدن ضخامت رنگ در قسمتهای مختلف قطعه می شود و رنگ آمیزی در محیط های سر پوشیده این عامل جوی را حذف می کند.
ابتدا رنگ را به همراه حلال (تینر) مخلوط نموده تا به غلظت مناسب برسد، که این عمل بهتر است در مخزن رنگ تحت فشار زیاد باد انجام گردد.
پاشش رنگ به دو صورت اسپری هوا و اسپری بدون هوا انجام می شود.
۱. اسپری هوا (پیستوله) : در این روش پس از مخلوط کردن رنگ با کمک فشار هوا ۳ تا ۵ بار پاشش انجام می گیرد و معمولا این کار توسط کمپرسورها صنعتی و مخزن رنگ انجام می شود. این نوع رنگ آمیزی اقتصادی تر است و هزینه هایی چون پرت رنگ فیلتراسیون، سرعت اجرا و هزینه های بیش از حد استهلاک تجهیزات و امثال آن را ندارد و کل فرآیند پوشش دهی بسیار اقتصادی تر و مقرون به صرفه تر است.
۲. اسپری بدون هوا (ایرلس) : رنگ آمیزی بدون هوا با استفاده از پنوماتیک فشار بالا صنعتی با پمپاژ یکنواخت صورت می پذیرد.
این نوع رنگ یکی از کاربردی ترین رنگ ها است که در حفاظت سازه های فولادی استفاده می شود. این پرایمر بر پایه رزین آلکید و پودر ضد خوردگی فسفات روی می باشد که وجود پودر فسفات روی در این محصول موجب می شود تا از خواص ضد خوردگی بالایی بهره مند باشد و به دلیل غیر سمی بودن فسفات روی مصرف فراوان در محیط ها و صنایع بهداشتی دارد. این پرایمر جهت حفاظت سازه ها در محیط های غیر صنعتی، مرطوب، شرجی و شهری مورد استفاده قرار می گیرد.
رنگ آستری زینک اپوکسی یک نوع رنگ صنعتی است که بر پایه رزین اپوکسی و سخت کننده پلی آمید که حاوی مقدار زیادی پودر روی یا زینک می باشد. فعل و انفعالات شیمیایی سطح فلزی با رنگدانه این رنگ عامل اصلی ویژگی ضد خوردگی زینک اپوکسی است.
زینک ریچ اپوکسی لایه محافظ ماندنی است که برای سازه های فلزی، ماشین آلات، مخازن نفت، صنایع پتروشیمی و تصفیه خانه ها کاربرد دارد.
۱. آستری(پرایمر) اپوکسی جهت خاصیت ضد خوردگی
۲. لایه میانی اپوکسی جهت افزایش ضخامت، مقاومت در برابر خوردگی، سایش و همچنین ایجاد چسبندگی بین لایه آستری و لایه رویه
۳. لایه نهایی اپوکسی جهت رنگ آمیزی دلخواه و همچنین افزایش مقاومت های سازه
یکی از مشکلات رنگ اپوکسی عدم مقاومت در مقابل اشعه uv می باشد که در صورتی که سازه در معرض تابش نور خورشید در محیط قرار داشته باشد حالت گچی شدن به رنگ می دهد و لایه رویه پس از مدتی از بین می رود. جهت حل این موضوع از رنگ پلی یورتان استفاده می شود که دارای مقاومت بیشتر در برابر نور خورشید و شرایط آب و هوایی می باشد و دارای ظاهر زیبا ، یکنواخت، مراقبت بالا، چسبندگی عالی، مقاومت در برابر نفوذ مواد اسیدی، بازی و شیمیایی هستند همچنین تنوع رنگی بالایی نیز دارند.
پرایمر زینک کرومات بعنوان یک آستری بر پایه رزین آلکیدی که بوسیله پیگمنت ضد خوردگی زینک کرومات مقاوم گردیده و جهت حفاظت سازه فلزی، سوله های صنعتی و در محیط های با خوردگی کم یا متوسط قابل استفاده می باشد. فام رنگ زینک کرومات سبز تیره و زرد است.
پرایمر زینک کرومات برای استفاده در فضای شهری، آب و هوای شرجی و مرطوب بسیار مناسب است.
سرعت خشک شوندگی بسیار بالایی دارد که در ۲۴ ساعت سطح آن کاملا خشک می شود و تنها ۷ روز زمان نیاز است که به صورت عمیق خشک شود.
این رنگ مقاومت بسیار بالایی در برابر اشعه های نور خورشید، باران های اسیدی و شرایط آب و هوایی سخت دارد. این رنگ به دلیل مقاومت بالا در برابر رطوبت و چسبندگی زیاد بر روی سطوح به عنوان رنگ آخر مورد استفاده قرار می گیرد.
عوامل مختلفی بر قیمت رنگ آمیزی هر سازه فلزی تاثیر گذار است. عواملی چون نوع رنگ، انجام عملیات زیر سازی و آماده سازی سطح، ابزار آلات به کار رفته و ... فاکتورهای مهمی هستند که بر روی قیمت تمام شده موثر هستند.
سخن پایانی
تمامی اقداماتی که برای رنگ آمیزی سازه های فلزی در این مقاله مطرح کردیم باید با توجه به آیین نامه های ملی انجام گیرد تا نتیجه کار کاملا رضایت بخش صورت پذیرد.